Balıkesir Zağnos Paşa Camii ve Saat Kulesi

Balıkesir Zağnos Paşa Camii ve Saat Kulesi

Altınoluk’ta kaldığımız site içindeki bahçeli evden, eşyalarımızı toplayıp, ayrılıp Edremit, Havran, İvrindi üzerinden Balıkesir’e geldik. Yollar daha önce alıştığımız şekilde çiftli değildi, tek gidiş geliş şeklinde eski halinde kalmıştı. Gerçi eğer buralara çift yol yapılacak olursa etraftaki birçok çam ağacı kesilmek zorunda kalınacak, o nedenle biz bu hali ile kalmasını tercih ederiz. Fakat yol üzerinde ön tarafınıza düşen ağır vasıta olursa uzun süre konvoy şeklinde gidilmek zorunda kalınıyor ki biz yaşadık. 10 km. lik yolu yaklaşık ½ saatte alabildik. Ama bu sayede etrafı seyredip, doğal manzaranın güzelliklerini fark edip bu zamanı zevkle geçirdik.
Balıkesir’e gelince arabamıza benzin takviyesi yaptık bu arada hem müzesinin hem etnografik müzesinin kapalı olduğunu, bakımda olduğunu öğrenip üzüldük.
Gidilebilecek yerleri öğrenmek için çarşıda bir esnafa ve bir trafik polisine danıştık. Saat kulesi, Zağnos Paşa Cami, tepedeki anıtı ziyaret etmemizi önerdiler. Arayarak camiyi ve türbeyi bulduk.



Bu camiye adını veren kişi; Zağanos Paşa (veya Zağnos Paşa), Fatih Sultan Mehmet devrinde önemli rol oynamış, Gelibolu sancak beyliği ve kaptan-ı deryalık görevlerinde bulunmuş, 1467-1469 yılları arasında ise Trabzon Sancak Beyliği yapmış bir Osmanlı paşasıdır. Sultan I. Murat tarafından sürgün edilmiş olan Paşa, Fatih Sultan Mehmet tahta geçer geçmez çağrılarak vezir tayin edilmiş. Zağanos Paşa, Fatih'in çocukluğunda askerlik öğretmenliğini yapmış, sultanın kız kardeşi ile evlenerek hem eniştesi hem de kayınbabası olmuş, bunların yanı sıra Trabzon'un zaptı esnasında Prenses Anna ile de evlenmiş. İstanbul’un fethi öncesinde Rumeli Hisarı'nı yaptırmış, Osmanlı donanmasının kara yolu ile Kasımpaşa’ya indirilmesinde de emeği geçmiş.
Cami, (Kapı üzerinde Kelime-i Tevhid Ebced hesabı ile ilk inşaat tarihi olan h. 865 (1464) tarihi okunmaktaymış.) deprem dolayısı ile yıkılınca bugünkü şekli ile yeniden yapılmış. Sekizgen planlı yapının her köşesinde bir sütun bulunuyor, bu sütunları birleştiren bir bağdadi kubbe bulunuyor. Minberi ve mihrabı mermerden yapılmış. İç mekânı ferah ve aydınlık, kubbe içi, yan yarım kubbe içleri ile kenar kemerleri süsleri ince kalem işleri ile yapılmış.
07.02.1923 tarihinde Atatürk bu camide ünlü hutbesini okutmuş.
Bahçesindeki türbede paşa ile hanımının yattığı düşünülmektedir.


Balıkesir Saat kulesi

Şehrin merkezinde, şu an kapalı olan müzeden az ileride, Belediye parkı içindeki bir yamaç üzerinde bulunan saat kulesini, giriş kapısı üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre, h.1243 (1827)’de Silistre Valisi Girid-i Zade Mehmet Paşa yaptırılmış. Galata Kulesi’nin bir benzeri olduğu söylenmekte. Saat Kulesi h.1313 (1897) yılındaki depremde yıkılmış,ve mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından 1901 yılında tekrar yaptırılmış. 1962 yılında kitabesi onarım görmüş.
Saat Kulesi kesme taştan 2x2 m. ölçüsünde ve yaklaşık 20 m. yüksekliğindedir. Kuleyi enine iki sıra silme gövdeyi üçe böler. Geniş olan orta bölümde “S” şeklindeki küçük konsollar üzerine oturtulmuş dört bir tarafta birer balkon ve ince uzun dikdörtgen pencereleri vardır. Üst bölümde her cephede, yuvarlak kadranlı birer saat bulunur. En üstte ise ahşap direkler üzerine oturtulmuş soğan başı şeklinde kubbeli bir köşkü bulunmaktadır. Hüdavendigâr salnamesinde (h.1325) ve Ircıca’nın arşivindeki fotoğraflarla bugünkü saat kulesi arasında hiçbir fark bulunmamaktadır. Bu da orijinaline uygun bir biçimde yenilendiğinin kanıtıdır. Orijinal kulenin temelleri bugün toprak altındadır.